Pomyłka urzędnika nie musi być wyrokiem dla firmy. Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców przypomina, że w szczególnych przypadkach przedsiębiorcy mogą skorzystać ze skargi nadzwyczajnej i doprowadzić do uchylenia krzywdzącego wyroku.

O co chodzi w skardze nadzwyczajnej?

Skarga nadzwyczajna pozwala zakwestionować prawomocne orzeczenia sądów, jeśli naruszają one podstawowe zasady sprawiedliwości lub konstytucyjne prawa obywateli. Może ją złożyć Rzecznik MŚP – ale tylko w sprawach, gdzie przedsiębiorca toczy spór z instytucją publiczną, np. ZUS-em, urzędem pracy czy urzędem skarbowym.

Od 2018 roku, gdy wprowadzono ten mechanizm, Rzecznik wniósł 73 skargi nadzwyczajne. Dotyczyły m.in. ubezpieczeń społecznych, składek zdrowotnych, zwrotu nienależnie pobranych świadczeń czy dotacji na działalność gospodarczą.

Przeczytaj również: Masz firmę? Rozlicz składkę zdrowotną. Oto, co musisz wiedzieć

Jakie są warunki i ograniczenia skargi nadzwyczajnej?

Rzecznik MŚP może działać wyłącznie w sprawach z urzędem, nie między firmami. Skarga przysługuje tylko wtedy, gdy nie ma już możliwości wniesienia kasacji lub gdy kasacja została już rozpoznana. Musi też minąć odpowiedni czas – maksymalnie pięć lat od uprawomocnienia wyroku albo jeden rok od zakończenia postępowania kasacyjnego.

Przedsiębiorcy nie muszą pisać gotowego projektu skargi. Wystarczy wniosek – Rzecznik rozpatruje go bezpłatnie. Decyzję podejmuje w ciągu kilku miesięcy, ale odmowa wniesienia skargi jest ostateczna i nie można jej zaskarżyć.

Dlaczego skarga nadzwyczajna jest ważna?

Przypomnijmy, że w styczniu 2025 roku Rzecznik MŚP skierowała pismo do premiera Donalda Tuska oraz ministra sprawiedliwości Adama Bodnara, w którym sprzeciwiła się planom likwidacji skargi nadzwyczajnej. Jak zaznaczyła Agnieszka Majewska, to mechanizm, który pozwolił uratować wiele firm przed „śmiercią ekonomiczną”.

W ocenie Rzecznika, brak tej instytucji oznaczałby odebranie przedsiębiorcom ostatniej szansy na unieważnienie niesprawiedliwego wyroku. Często to właśnie dzięki skardze możliwe było odwrócenie skutków decyzji sądu, które bazowały na błędach interpretacyjnych lub nieścisłościach w działaniu administracji publicznej.

Nieodpłatna pomoc i brak projektu skargi

Złożenie wniosku do Rzecznika MŚP nie wiąże się z żadnymi kosztami. Przedsiębiorca nie musi dołączać gotowej skargi – wystarczy opisać problem i przesłać dokumenty. Jeśli sprawa spełnia wymogi, Rzecznik sam przygotuje i złoży skargę nadzwyczajną do Sądu Najwyższego.