Przedsiębiorcy mają czas do 20 maja 2025 roku, by rozliczyć składkę zdrowotną za 2024. Obowiązek dotyczy niemal wszystkich prowadzących działalność – nawet tych, którzy ją już zamknęli albo prowadzili tylko przez chwilę.

Kogo dotyczy obowiązek?

Każda osoba, która choć przez jeden dzień w 2024 roku była objęta ubezpieczeniem zdrowotnym jako przedsiębiorca, musi złożyć roczne rozliczenie składki zdrowotnej.

Dotyczy to zarówno podatników rozliczających się według skali podatkowej, podatku liniowego, jak i ryczałtu. Obowiązek obejmuje też osoby, które zakończyły lub zawiesiły działalność w trakcie roku, a także tych, którzy działalność rozpoczęli w styczniu 2025. Wszystko przez to, że rok składkowy nie zawsze pokrywa się z kalendarzowym.

Gdzie i jak złożyć dokumenty?

Osoby prowadzące jednoosobową działalność składają deklarację ZUS DRA, a jeśli rozliczają składki za innych (np. pracowników), wypełniają druk ZUS RCA. W obu przypadkach trzeba zaznaczyć odpowiednią sekcję dotyczącą rozliczenia rocznego – to blok XII w DRA i blok III.F w RCA. Dokumenty składa się w ramach kwietniowej deklaracji ZUS, czyli najpóźniej do 20 maja 2025 roku.

Uwaga: przed rozliczeniem trzeba przekazać do ZUS kompletne deklaracje miesięczne za cały 2024 rok. Jeśli jakiejś brakuje, należy ją uzupełnić, zanim złoży się deklarację roczną.

Co z niedopłatą lub nadpłatą?

Jeśli po przeliczeniu okaże się, że zapłacone składki były niższe niż należne, trzeba dopłacić brakującą kwotę do 20 maja. Brak dopłaty w terminie oznacza zaległość, a co za tym idzie – odsetki.

W przypadku nadpłaty przedsiębiorca może odzyskać pieniądze, ale musi złożyć wniosek o zwrot. Formularz RZS-R pojawi się automatycznie na jego profilu PUE ZUS dzień po złożeniu deklaracji rocznej. Należy go podpisać i wysłać online najpóźniej do 2 czerwca – wtedy zwrot zostanie przelany do 1 sierpnia. Jeśli wniosek nie zostanie złożony, środki przejdą na poczet przyszłych składek.

Jak obliczyć wysokość składki?

Wysokość rocznej składki zdrowotnej zależy od formy opodatkowania. Dla podatników na skali podatkowej wynosi 9% dochodu, dla osób na podatku liniowym – 4,9%. Dochód w tym przypadku to przychód pomniejszony o koszty i składki społeczne (o ile nie zostały już ujęte w kosztach).

Dodatkowo obowiązuje minimalna roczna podstawa wymiaru składki – w 2024 roku to 50 904 zł. Oznacza to, że przedsiębiorca powinien wpłacić przynajmniej 4 581,36 zł składki zdrowotnej (czyli 9% tej kwoty).

U ryczałtowców składka zależy od przychodu. W 2024 roku miesięczne stawki wynosiły:

  • 419,46 zł – dla przychodu do 60 000 zł,
  • 699,11 zł – dla przychodu do 300 000 zł,
  • 1 258,39 zł – dla przychodu powyżej 300 000 zł.

Jeśli przedsiębiorca przez cały rok płacił składkę w oparciu o niższy próg, a finalnie przekroczył dany limit przychodów, musi dopłacić różnicę w rozliczeniu rocznym.

A co jeśli wyliczenia są błędne?

Zdarza się, że dane ulegają zmianie – na przykład po rocznym rozliczeniu podatku. Wówczas przedsiębiorca może skorygować złożoną deklarację roczną. Jeśli nie występuje o zwrot nadpłaty, ma na to czas do 1 lipca. Jeśli złożył wniosek o zwrot – korektę musi przesłać najpóźniej w dniu wysłania tego wniosku.

Na stronie ZUS działa specjalny kalkulator, który pomoże sprawdzić, ile dokładnie wynosi roczna składka i czy występuje różnica do dopłaty lub zwrotu.